Phao cứu sinh điều khiển từ xa: Giải pháp hỗ trợ cứu hộ an toàn

Sáng kiến giải quyết các bài toán đặt ra từ đời sống

Thay vì xuất phát từ yêu cầu nghiên cứu hay thành tích khoa học, ý tưởng về phao cứu sinh điều khiển từ xa bắt đầu bằng sự quan sát và thấu cảm.

Ban giám hiệu Nhà trường, đứng đầu là thầy Hồ Viết Hà, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Đà Nẵng nhiều lần chứng kiến thông tin về tai nạn đuối nước, những ca cứu hộ gặp rủi ro ngay trong lúc làm nhiệm vụ.

Và điều khiến người làm giáo dục trăn trở không chỉ là số nạn nhân, mà thực tế người cứu hộ cũng luôn đứng trước hiểm nguy, nhất là trong điều kiện nước chảy xiết, tầm nhìn hạn chế hoặc thời tiết bất lợi.

Từ đó, Nhà trường đặt ra một câu hỏi mang tính nền tảng: liệu có thể tạo ra một “lớp đệm an toàn”, để con người không phải trực tiếp đối mặt với khoảnh khắc nguy hiểm nhất?

Câu hỏi ấy nhanh chóng trở thành đề bài thực tiễn cho đội ngũ giảng viên và sinh viên các ngành cơ khí, điện – điện tử, tự động hóa cùng tham gia giải quyết.

Quá trình nghiên cứu không diễn ra trong phòng thí nghiệm khép kín, mà bắt đầu từ những chuyến đi thực địa. Tại các bãi biển, khu vực sông suối và vùng ngập lụt, nhóm thực hiện trực tiếp quan sát, tìm hiểu cách thức cứu hộ đang được áp dụng.

Chính từ thực tế ấy, những hạn chế của phương pháp truyền thống, phụ thuộc hoàn toàn vào sức người được phân tích kỹ lưỡng, làm tiền đề quan trọng cho việc hình thành ý tưởng và thiết kế sản phẩm.

Từ những gì ghi nhận được ngoài hiện trường, chiếc phao cứu sinh điều khiển từ xa dần hình thành, được phát triển theo hướng gọn nhẹ, dễ sử dụng nhưng vẫn bảo đảm độ ổn định cao trên mặt nước.

Thiết bị gồm thân phao nổi làm từ vật liệu composite, hệ thống động cơ đẩy và bộ điều khiển vô tuyến sử dụng tần số 2,4 GHz, cho phép thao tác từ xa trong nhiều điều kiện thủy hình và thời tiết khác nhau.

Nhờ thiết kế khí động học, phao có thể di chuyển linh hoạt trong điều kiện sóng gió, tiếp cận nạn nhân nhanh hơn so với việc bơi trực tiếp.

Điểm đáng chú ý là toàn bộ quá trình thiết kế đều hướng đến mục tiêu sử dụng thực tế. Phao có khả năng cứu cùng lúc 1 đến 2 người, phạm vi điều khiển đạt từ 500 đến 800 mét, cho phép lực lượng cứu hộ thao tác từ vị trí an toàn trên bờ. Đây chính là yếu tố then chốt giúp giảm thiểu rủi ro cho người làm nhiệm vụ trong những tình huống nguy hiểm nhất.

Giá thành hợp lý, khả năng nhân rộng cao

Theo thầy Hồ Viết Hà, phao cứu sinh điều khiển từ xa không chỉ là một sản phẩm kỹ thuật, mà còn là minh chứng sinh động cho cách tiếp cận đào tạo mới. Sinh viên tham gia đề tài không dừng lại ở việc thực hiện các bài tập kỹ thuật, mà được đặt vào vai trò của những người giải quyết vấn đề xã hội.

Từ khâu lên ý tưởng, thiết kế, lập trình đến thử nghiệm ngoài thực địa, người học phải liên tục điều chỉnh giải pháp sao cho phù hợp với điều kiện thực tế. Quá trình ấy giúp sinh viên hiểu rằng kiến thức chỉ thật sự có giá trị khi được đặt đúng chỗ, đúng lúc và phục vụ con người.

“Cách làm này cũng phản ánh quan điểm xuyên suốt của Nhà trường, đó là đào tạo nghề không chỉ đáp ứng thị trường lao động, mà còn để hình thành đội ngũ kỹ thuật viên, kỹ sư có trách nhiệm với cộng đồng. Khi sản phẩm do chính tay mình tạo ra có thể góp phần cứu người, đó là bài học sâu sắc hơn bất kỳ giáo trình nào”, thầy Hà chia sẻ.

Thầy Hà cho biết, một trong những ưu điểm nổi bật của phao cứu sinh điều khiển từ xa là chi phí dự kiến thấp. Theo tính toán của nhóm nghiên cứu, nếu được sản xuất và chuyển giao, giá thành mỗi thiết bị chỉ khoảng 25–30 triệu đồng, thấp hơn nhiều so với các sản phẩm nhập khẩu có tính năng tương đương.

Điều này mở ra khả năng trang bị rộng rãi cho các đội cứu hộ địa phương, lực lượng quản lý bãi biển, thậm chí các khu dân cư thường xuyên bị ngập lụt. Thay vì chỉ xuất hiện tại những điểm du lịch lớn, thiết bị có thể đến với những nơi còn nhiều khó khăn, đúng với tinh thần “công nghệ phục vụ số đông” mà Nhà trường theo đuổi.

Nhìn về tương lai, nhóm nghiên cứu xác định phao cứu sinh hiện tại mới chỉ là bước khởi đầu. Trên nền tảng thiết kế sẵn có, thiết bị có thể tiếp tục được nâng cấp với các công nghệ hiện đại hơn như định vị GPS, cảm biến môi trường và tiến tới tích hợp trí tuệ nhân tạo.

Khi đó, phao không chỉ phụ thuộc hoàn toàn vào thao tác điều khiển của con người, mà có thể hỗ trợ nhận diện nạn nhân, lựa chọn lộ trình tiếp cận tối ưu trong điều kiện phức tạp. Hướng phát triển này đặc biệt phù hợp với bối cảnh thiên tai ngày càng khó lường, khi yêu cầu về tốc độ và độ chính xác trong cứu hộ ngày càng cao.

Trong bức tranh rộng lớn của khoa học – công nghệ, phao cứu sinh điều khiển từ xa có thể không phải là phát minh mang tính đột phá toàn cầu. Nhưng trong đời sống thường nhật, nơi từng sinh mạng đều vô giá, giá trị của thiết bị này nằm ở chỗ giúp con người an toàn hơn trong thời khắc nguy hiểm nhất.

Quan trọng hơn, sáng kiến này cho thấy một cách làm giáo dục nghề nghiệp đầy trách nhiệm, xuất phát từ vấn đề xã hội, huy động tri thức của Nhà trường và hướng đến lợi ích cộng đồng.

THANH HẢI